احکام الهی (۱)
با عرض سلام و ادب خدمت همه دوستان
واحد معارف در راستای تحقق اهداف پیش بینی شده در آیین نامۀ گروه فرهنگی یاران خمینی (ره) اقدام به نشر احکام الهی و پاسخ گویی به شبهات در زمینه های مختلف کرده است.
لذا تلاش می کنیم تا ان شاء الله یک هفته در میان نشریۀ الکترونیکی احکام الهی و پاسخ گویی به شبهات را در وبگاه گروه فرهنگی یاران خمینی (ره) منتشر کنیم.
وَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ لِوَلَدِهِ مُحَمَّدٍ: تَفَقَّهْ فِی الدِّینِ فَإِنَّ الْفُقَهَاءَ وَرَثَهُ الْأَنْبِیَاءِ. «بحار الانوار جلد ۱ صفحه ۲۱۶»
احکام تقلید
مکلف باید مسایلی را که انجام تکالیف شرعی روزمره وابسته به دانستن آن است فرا بگیرد، مانند مسایل اصلی نماز و روزه و طهارت و برخی معاملات و غیر آن، و اگر یاد نگرفتن احکام به ترک واجب یا ارتکاب حرام بیانجامد گناهکار خواهد بود.
توجه:
مکلف به کسی گفته می‌شود که واجد شرایط تکلیف باشد:
۱. بلوغ
۲. عقل
۳. قدرت
نشانه‌های بلوغ یکی از سه چیز است:
۱. روییدن موی درشت زیر شکم بالای عورت(شرمگاه)
۲. احتلام (بیرون آمدن منی)
۳. تمام شدن ۱۵ سال قمری در پسر و تمام شدن ۹ سال قمری در دختر
تا زمانی که یکی از نشانه‌های بلوغ در فردی تحقق پیدا نکرده شرعاً حکم به بلوغ او نمی‌شود و مکلف به احکام شرعی نیست. صرف احتمال این که انبات (رویش موی درشت زیر شکم) یا احتلام زودتر از سن تکلیف ظاهر شده‌اند برای حکم به بلوغ کفایت نمی‌کند.
همانطور که گفتیم معیار در سن بلوغ،سال قمری است و در صورتی که تولد بر اساس سال شمسی معلوم باشد می توان آن را بر اساس سال قمری از طریق محاسبه اختلاف بین سال قمری و سلا شمسی به دست آورد. (هر سال قمری ۱۰ روز و ۲۱ ساعت و ۱۷ ثانیه کمتر از سال شمسی است.)
* راه‌های شناخت احکام
مکلف برای شناخت احکام دین و عمل به آنها سه راه دارد:
۱. اجتهاد
اجتهاد یعنی استنباط و استخراج احکام شرعی و قوانین الهی از مدارک و منابع قطعی که نزد فقهای اسلام مقرر و ثابت شده است.
۲. احتیاط
احتیاط یعنی عمل کردن به طوری که مطمئن شود وظیفه‌ی شرعی خود را انجام داده است، مثلاً کاری را که بعضی از مجتهدین حرام می‌دانند و بعضی دیگر حـرام نمی‌دانند به جا نیاورد و کاری را که بعضی واجب می‌دانند و بعضی دیگر واجب نمی‌دانند، انجام دهد.
۳. تقلید
تقلید یعنی در احکام دین به مجتهد جامع‌الشرائط مراجعه کردن، و به عبارت دیگر بر طبق تشخیص و فتوای او اعمال شرعی را به جا آوردن.
توجه:
تقلید، علاوه بر این که ادله‌ی لفظی دارد، عقل نیز حکم می‌کند که شخص ناآگاه به احکام دین باید به مجتهد جامع الشرائط مراجعه کند.
مکلف اگر در احکام دین مجتهد نیست باید از کسی که مجتهد است تقلید کند و یا به احتیاط رفتار نماید.
از آن جایی که عمل به احتیاط مستلزم شناسایی موارد و چگونگی احتیاط و صرف وقت بیشتر است، بهتر آن است که مکلف در احکام دین از مجتهد جامع الشرائط تقلید کند.
تقلید بر کسی واجب است که واجد سه شرط باشد:
۱. مکلف باشد.
۲. مجتهد نباشد.
۳. محتاط نباشد.
منبع: سایت www.khamenei.ir